Monday 25 February 2008

του Ασώτου

Εχθές ήταν η Κυριακή του Ασώτου δεύτερη εβδομάδα του Τριωδίου, όλο το Σαβ/κο υπήρχε ζωντάνια στο χωριό, οι γέροι, οι κορέλες και οι φράγκοι πάνω κάτω την αγορά (κεντρικός δρόμος της χώρας) δίνοντας το ρυθμό και την ένταση για να γιορτάσεις την εποχή αυτή και όντως όλο το χωριό γιόρταζε και θα γιορτάζει και την Τσικνοπέμπτη και το επόμενο Σαβ/κο άλλα και το τελευταίο που είναι και η κορύφωση της γιορτής. Μιλάμε για γλέντι για γιορτή και θέλει και προσοχή μην πάνε πίσω οι μελ/κές εργασίες.
Σήμερα θα αναφερθώ στη μορφή της κορέλας και του φράγκου.
Η "κορέλα" είναι άντρας ντυμένος (σήμερα ντύνονται και γυναίκες) με Σκυριανά γυναικεία ρούχα. Κάτω φοράει μια κεντητή φούστα ("σκούτα")· πάνω απ' αυτήν ένα άσπρο πλισεδένιο μεσοφόρι ("κολοβόλι") και μια κεντημένη ποδιά. Στο πάνω μέρος του σώματος φοράει μεταξωτά πουκάμισα κι από πάνω χρυσοΰφαντο"μεντενέ" . Στη μέση δένεται μια φαρδιά ζώνη που κλείνει με πόρπες ("κλειδοτήρια"). Η "κορέλα" σκεπάζει το κεφάλι με κίτρινο μαντήλι απ' το οποίο προβάλλουν ψεύτικες πλεξούδες μαλλιών με μεταξωτές κορδέλες και κρύβει το πρόσωπο με χάρτινη γυναικεία μουτσούνα. Στα πόδια φοράει "τροχάδια".
Η "κορέλα" κρατάει στο χέρι ένα μαντήλι, που το κουνά, χορεύοντας γύρω από το "γέρο", όταν αυτός προχωρά, ή στέκεται και τραγουδά τον ιδιαίτερο αποκριάτικο σκοπό, που έχει τ' όνομά της ("της κορέλας"), όταν ο "γέρος" στέκεται, για να ξεκουραστεί, σείοντας πάντα τα κουδούνια του.

Η ονομασία "κορέλα" προέρχεται ίσως από το "κόρη" ή μάλλον από το "κουρέλα" – στη Σκύρο το κουρέλι το λένε "κορέλι" – για την ατημελησιά και την προχειρότητα της αμφίεσης, τουλάχιστον στην αρχική της μορφή. Εξάλλου εμφανίζεται μάλλον σαν γυναίκα και όχι κόρη του "γέρου".

Ο "φράγκος" ντύνεται με κοινά "ευρωπαϊκά" παλιόρουχα (παντελόνι, σακάκι, φανέλα ή κάτι ανάλογο). Ευρωπαικά έλεγαν στη Σκύρο τις σύγχρονες ενδυμασίες σε αντίθεση με τις ντόπιες παραδοσιακές φορεσιές. Στο κεφάλι φοράει ό,τι καπέλο του αρέσει, ενώ το πρόσωπο το κρύβει με μια κοινή αποκριάτικη μουτσούνα. Απαραίτητο στοιχείο της κατά τα άλλα ελεύθερης μεταμφίεσής του, είναι ένα τσοπάνικο κουδούνι που κρεμιέται πίσω στη μέση κι ένα κοχύλι που κρατάει στο χέρι, το γνωστό στους ναυτικούς σαν "μπουρού", όπου φυσά διαρκώς όταν κουνιέται ασταμάτητα πειράζοντας όσους παρακολουθούν το θέαμα.
Ο "φράγκος" ονομάστηκε έτσι γιατί είναι ο μόνος που δεν φοράει Σκυριανά ρούχα, αλλά "φράγκικα" (σακάκι – παντελόνι).
Αυτοι λοιπον η τριαδα της Σκυριανης Αποκριας,
η ομάδα συνήθως εμφανίζεται ενιαία. Το "γέρο" συνοδεύουν μία ή περισσότερες "κορέλες" κι ένας "φράγκος". Κατηφορίζουν μαζί τους δρόμους του χωριού κι όπου βρουν ξέφωτο στέκονται για να βροντήξει ο βαρυφορτωμένος "γέρος" τα κουδούνια του ή για να επιδοθεί στο αγαπημένο του παιχνίδι μαγκώνοντας τον κόσμο με το μακρύ στραβοράβδι του, να χορέψει η "κορέλα" τον αποκριάτικο και να αστειευτεί ο "φράγκος" με τη "μπουρού" και τα πειράγματά του. Όταν σμίξουν δύο ή περισσότεροι "γέροι", στέκονται και συναγωνίζονται στο "σείσιμο" των κουδουνιών, σχεδόν μέχρι εξάντλησης.
Όταν η ομάδα περιέλθει τους δρόμους και τελειώσει τις επισκέψεις της στα συγγενικά και φιλικά σπίτια, όπου πηγαίνει για να ξεκουραστεί και να κεραστεί, συνηθίζεται ν' ανεβαίνει μέχρι το Κάστρο, όπου βρίσκεται το μοναστήρι του Άη Γιώργη, του πολιούχου του νησιού. Εκεί, χτυπά χαρούμενα την καμπάνα της εκκλησίας. Το χωριό όλο αντιλαλεί απο τα κουδούνια των γέρων και οι Σκυριανοί εκστασιασμένοι γιορτάζουν τον ερχομό της άνοιξης.

2 comments:

μελονικος said...

Μπράβο. Κάνεις πολύ καλή δουλειά. Έχεις μεράκι. Προχώρα.

skyrianbee said...

Νίκο οι περισσότερες πληροφορίες είναι από διάφορα βιβλία που αναφέρονται στη Σκυριανή Λαογραφία τα οποία θα αναφέρω στο τέλος. Το ξέρεις ότι μέχρι 3 Μάρτη θα ταξιδευεται με το καράβι της Σκύρου;